تک پدیا: پروفایل رنگی sRGB چیست؟

sRGB یا به عبارتی Standard Red Green Blue یک فضای رنگی (Color Space یا Color Profile) یا مجموعه‌ای از رنگ‌های خاص است که در سال 1996 توسط شرکت‌های Microsoft و HP با هدف استانداردسازی رنگ‌های ارائه شده در تجهیزات الکترونیکی ایجاد شد. sRGB معروف‌ترین پروفایل رنگی است که امروزه برای سیستم عامل Windows، اغلب مرورگ‌های وب و کنسول‌های بازی و بازی‌های ویدیوئی (اگر HDR نباشند) مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله امروز از «تک پدیا» قصد داریم یک تعریف اساسی از این پروفایل رنگی را ارائه کنیم، پس با ما همراه باشید.

حتماً در مشخصات نمایشگرها چشمانتان به sRGB خورده است!

اگر به مشخصات فنی مانیتورها و یا تلویزیون‌ها نگاه کنید حتماً بخشی را مشاهده خواهید کرد که ادعا می‌کند نمایشگر مذکور درصد مشخصی از فضای رنگی sRGB را پشتیبانی می‌کند. پارامتر مزبور نشان دهنده این است که نمایشگر مدنظر چه بازه رنگی از فضای sRGB را می‌تواند تولید کند و یا به نمایش بگذارد (این که نمایشگر تا چه حدی در تولید این رنگ‌ها دقیق عمل می‌کند، موضوع دیگری است که فقط با آزمایش کردن پاسخ آن مشخص می‌شود).

وسعت رنگی مانیتور یا Dynamic Range

وسعت رنگی (Dynamic Range) یک مانیتور یا سایر نمایشگرها مانند تلویزیون به شما نشان می‌دهد که دستگاه مذکور از کدام پروفایل‌های رنگی پشتیبانی می‌کند و قادر است چه مقدار از فضای گفته شده بین صفر تا صد درصد یا حتی فراتر از آن را به تصویر بکشد. علاوه بر sRGB، فضاهای رنگی دیگری نظیر Adobe RGB یا DCI-P3 نیز هستند که هردو فضای بسیار وسیع‌تری نسبت به sRGB را پوشش می‌دهند.

برای آشنایی بهتر می‌توانید به توضیحات Dynamic Range در مقالۀ تک پدیای HDR مراجعه کنید.

چه کسی sRGB را به عنوان یک استاندارد انتخاب کرد؟

کمیسیون بین اللملی الکترونیک یا IEC در سال 1999 پروفایل رنگی sRGB را به عنوان یک استاندارد تعیین کرد. شما می‌توانید از طریق وب‌سایت رسمی IEC استاندارد رسمی sRGB را مشاهده کنید. یک پروفایل یا فضای رنگی براساس مثلث آن روی نمودار رنگی CIE 1931 XY  که توسط کمیسیون بین اللملی روشانیی یا International Commision on Illumination ساخته شده، تعریف شود.

نمودار CIE 1931 XY Chromaticity شرکت BenQ

نمودار رنگی CIE 1931 XY که در ادامه قرار دارد توسط شرکت BenQ منتشر شده که بازه رنگی کامل که توسط چشم انسان قابل مشاهده است را نمایش می‌دهد. در داخل این نمودار رنگی یک مثلث سفید را مشاهده می‌کنید که مرز پروفایل رنگی sRGB را نمایش می‌دهد. اگر تصویری را که حاوی رنگ‌های فراتر از این بازه است در یک مانیتور sRGB پخش کنید، رنگ‌های مذکور کم‌رنگ‌تر شده و دقیق نخواهند بود. سایر پروفایل‌های رنگی موجود نیز در نمودار زیر نمایش داده شده‌اند (به راهنمای نمودار توجه کنید).

مختصات پروفایل‌های مختلف در نمودار CIE

بازه رنگ‌های هر پروفایل رنگی به وسیله مختصات منحصر به فردی روی نمودار CIE تعریف می‌شود. مختصات پروفایل رنگی sRGB براساس استاندارد بخش ارتباطات رادیویی اتحادیه بین الملل یا ITU که آن را با نام BT.709 یا Rec.709 می‌شناسیم و در ابتدا برای تلویزیون‌های HD ارائه شد را می‌توانید در جدول زیر مشاهده کنید.

پروفایل رنگی sRGB از رنگ‌های 8 بیتی (پروفایل‌های دیگر از رنگ‌های 10 بیتی یا فراتر از آن پشتیبانی می‌کنند) استفاده می‌کند. این پروفایل همچنین دارای مقدار گاما 2.2 است.

پروفایل رنگی sRGB در مقابل سایر پروفایل‌ها

با وجود اینکه sRGB به عنوان استاندارد انتخاب شده اما سایر پروفایل‌های رنگی نیز قابل تحسین هستند. برای مثال می‌توان به Adobe RGB اشاره کرد، این پروفایل با اینکه یک استاندارد بین المللی نیست اما در حوزه حرفه‌ای بسیار محبوب است و بازه رنگی بسیار وسیعی را ارائه می‌کند. پروفایل مذکور توسط شرکت Adobe تعریف شده و در نرم افزارهای معروف این شرکت مانند Adobe Photoshop مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین بسیاری از شرکت‌های فعال در زمینه تولید دوربین‌های عکاسی مانند سونی و Canon نیز از این پروفایل رنگی در ثبت تصاویر پشتیبانی می‌کنند.

DCI-P3 یکی دیگر از پروفایل‌های رنگی محبوب است که شباهت بسیاری به Adobe RGB دارد، اما این پروفایل برای ویدیوها استفاده می‌شود و به عنوان یک استاندارد بین المللی انتخاب شده است. هردو این پروفایل‌ها بازه وسیع‌تری نسبت به sRGB را پوشش می‌دهند. به طور دقیق می‌توان گفت که یک مانیتور DCI-P3 بازه رنگی 25 درصد وسیع‌تری را نسبت به یک مانیتور sRGB به تصویر می‌کشد.

پروفایل DCI-P3 به عنوان استاندارد برای ویدیوهای HDR انتخاب شده است

تفاوت دیگر بین sRGB و DCI-P3 این است که دومی می‌تواند از رنگ‌های 10 بیتی استفاده کنید؛ این یکی از مهم‌ترین موارد برای ارائه محتوای HDR است. صحبت از محتوای HDR شد، پروفایل DCI-P3 به عنوان یک استاندارد برای محتوای HDR استفاده می‌شود. بنابراین اگر قصد خرید یک نمایشگر HDR را دارید باید به دنبال گزینه‌ای بگردید که بازه بسیار مناسبی از فضای رنگی DCI-P3 را می‌تواند تولید کند. متأسفانه پوشش کامل sRGB در این زمینه نمی‌تواند کمکی کند.

با فرض اینکه نمایشگر شما فضای کامل sRGB را پوشش می‌دهد و از قابلیت HDR نیز پشتیبانی می‌کند، باز هم حین تماشای محتوای HDR در این نمایشگر تمام رنگ‌های موجود در آن را مشاهده نخواهید نمود. اما اگر به نمایشگری نیاز دارید که علاوه بر محتوای HDR بتوانند محیط Windows و رنگ‌های SDR را نیز دقیق نمایش دهد، باید از این موضوع اطمینان حاصل کنید که نمایشگر مذکور علاوه بر پشتیبانی از پروفایل DCI-P3 توانایی تغییر پروفایل رنگی به sRGB با پوشش کامل را نیز دارا باشد.

ترفند شرکت‌ها برای زیباتر جلوه دادن محتوا!

جای دارد به این نکته اشاره کنیم که پررنگ کردن فضای sRGB یا استفاده از پروفایل‌های دیگر نظیر DCI-P3 برای تجربه بازی‌های ویدیوئی و تماشای فیلم‌ها می‌تواند لذت بخش باشد، حتی اگر رنگ‌ها به طور دقیق تولید نشوند. در واقع اغلب نمایشگرهایی که امروزه موجود هستند بازه رنگی فراتر از 100 درصد پروفایل sRGB را پوشش می‌دهند که باعث می‌شود رنگ‌های اشباع‌تر و پررنگ‌تری را ببینید. این روش به عنوان یک ترفند توسط شرکت‌های بسیاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی شرکت‌ها نظیر سونی و سامسونگ نیز در گوشی‌های هوشمند خود گزینه‌ای را در تنظیمات نمایشگر قرار داده‌اند که از این طریق می‌توان نوع حالت رنگی تصویر را از استاندارد تا اشباع شده تغییر داد.

از اینکه تا پایان این مقاله همراه ما بودید سپاسگزاریم، اگر همچنان سوالی درباره پروفایل رنگی sRGB یا سایر آن‌ها دارید خوشحال می‌شویم در بخش دیدگاه‌ها با ما به اشتراک بگذارید.